Zmiana przepisów prawnych o szkolnictwie wyższym

Poselska nowelizacja zmienia tylko jeden przepis określający warunki niezbędne do uzyskania uprawnienia do prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim przez jednostkę organizacyjną uczelni (np. wydział), która nie ma uprawnień do nadawania stopni naukowych w obszarze i dziedzinie, do których przyporządkowany jest kierunek studiów.

Za uchwaleniem ustawy było 436 posłów, dwóch wstrzymało się od głosu. Nowelizacja trafi teraz do Senatu.

Zmiany przepisów dotyczące możliwości prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i praktycznym wprowadziły wcześniejsze nowelizacje Prawa o szkolnictwie wyższym z 2011 i 2014 r. Zgodnie z przepisami, profil praktyczny studiów ma być ukierunkowany na zdobywanie przez studenta umiejętności praktycznych, uzyskiwanych m.in. na zajęciach warsztatowych prowadzonych przez osoby z doświadczeniem zawodowym zdobytym poza uczelnią. Profil ogólnoakademicki z kolei ma być realizowany przy założeniu, że ponad połowa programu studiów obejmować ma zajęcia służące zdobywaniu przez studenta pogłębionej wiedzy.

W dotychczasowych przepisach jednostka, która chciała uzyskać uprawnienia do prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim, musiała spełnić trzy wymogi: zatrudnić wymaganą przepisami kadrę, prowadzić badania naukowe, a także uzyskać co najmniej pozytywną ocenę jakości kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA) na prowadzone tam studia pierwszego lub drugiego stopnia o profilu praktycznym. Nowelizacja zakłada wykreślenie w tym przepisie słów "o profilu praktycznym".

Przepis ten był problemem zwłaszcza w odniesieniu do kierunków studiów o profilu ogólnoakademickim, prowadzonych jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym z 2014 r.

Literalne brzmienie dotychczasowych przepisów wskazywało, że jednostki uczelni, które nie miały uprawnień do nadawania stopni naukowych w danym zakresie, i które chciałyby kontynuować nauczanie na profilu ogólnoakademickim powinny nie tylko zatrudnić wymaganą kadrę i prowadzić badania naukowe, ale także powinny najpierw zmienić profil kształcenia na praktyczny. Dopiero po pozytywnej ocenie profilu praktycznego przez PKA, mogłyby wystąpić ponownie o nadanie uprawnienia do prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim.

"Taki schemat postępowania, wynikający z literalnego brzmienia przepisu, nie byłby racjonalny" - podkreślali przedstawiciele biura prasowego resortu nauki. Zaproponowana zmiana pozwoli utrzymać jednostkom już posiadane uprawnienia do prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim, jeżeli studia te zostaną ocenione pozytywnie przez PKA (ocena ta nie musi już dotyczyć studiów o profilu praktycznym), a jednocześnie jednostka spełni warunki do prowadzenia profilu ogólnoakademickiego w zakresie kadry naukowo-dydaktycznej i prowadzenia badań naukowych.

"Obowiązek dostosowywania przez uczelnie programów kształcenia, co do zasady, nie przełożył się jeszcze na bezpośrednie zastosowanie w praktyce" - wyjaśnili przedstawiciele biura prasowego MNiSW. Wyjaśnili, że okresy przewidziane w ustawie na dokonanie dostosowania profili i programów kształcenia są wystarczająco długie.

"Jednakże część uczelni podjęła już przygotowania do zmian lub sygnalizuje ich wprowadzenie we wcześniejszym terminie niż wskazany w przepisach. W związku z tym pojawiły się w środowisku akademickim wątpliwości interpretacyjne" - zaznaczyli. Zmiana przepisu powinna wyeliminować te wątpliwości.

"Jest to zmiana drobna, ale dobra, oczekiwana przez uczelnie. Zmniejszy biurokrację" - powiedziała podczas sejmowej debaty Elżbieta Królikowska-Kińska (PO).

Ryszard Terlecki (PiS) ocenił z kolei: "Ustawa naprawia w drobnym szczególe wadliwe prawo o szkolnictwie wyższym. Nawet mnożenie takich zmian niewiele pomoże. Ustawa wymaga licznych, doraźnych i pilnych korekt, ale dla wyprowadzenia z kryzysu polskiego szkolnictwa wyższego potrzebna jest przebudowa całego systemu". Zapowiedział jednak, że PiS będzie za uchwaleniem nowelizacji.