W Dzienniku Ustaw RP ukazały się ustawy reformujące polską naukę. Pakiet ustaw, przyjęty przez Sejm niemal jednogłośnie, został 20 maja podpisany przez wykonującego obowiązki Prezydenta RP Marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego i wejdzie w życie 1 października 2010 r.
- Reforma nauki stworzy polskim naukowcom warunki do odważnej
konkurencji w wymiarze europejskim i światowym. Pomoże osiągać
najwyższe szczyty badawczych poszukiwań - podkreśla minister nauki i
szkolnictwa wyższego, prof. Barbara Kudrycka.
- Jest szczególnie
symboliczne i ważne, że naszą reformę nauki poparły wszystkie siły
polityczne. Ogromnie cieszy konsensus ponadpartyjny dla spraw tak
wielkiej dla nas wagi. Niezwykle istotne jest również to, że środowisko
naukowe tak intensywnie uczestniczyło w pracach nad reformą, brało
udział w szerokich konsultacjach społecznych i zaakceptowało przyjęty
kierunek zmian – zaznacza minister nauki.
Reforma wzmocni projakościowy system finansowania nauki – niezależny Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych według transparentnych zasad oceni pracę wszystkich instytutów badawczych, a te odnoszące największe sukcesy naukowe będą mogły liczyć na największe finansowe wsparcie państwa.
W efekcie reformy powstanie niezależne od polityków Narodowe Centrum Nauki – wybitni uczeni zdecydują o rozdziale publicznych środków na badania podstawowe (nawet osoba fizyczna prowadząca obiecujące badania będzie mogła wnioskować o granty badawcze). Istniejące już Narodowe Centrum Badań i Rozwoju odpowiadać będzie za kreowanie strategicznego dla rozwoju Polski programu badań, jego zadaniem będzie też włączanie podmiotów gospodarczych we współpracę z sektorem nauki (przedsiębiorcy będą mogli m.in. ubiegać się o granty badawcze w ogłaszanych konkursach bez dotychczasowej bariery dostępu, czyli 400 tys. euro przeznaczonych na badania i rozwój).
Na specjalne wsparcie będą mogli liczyć młodzi badacze. Narodowe Centrum Nauki przeznaczać będzie minimum 20 proc. swoich środków na badania prowadzone przez początkujących naukowców. Reforma nauki ułatwi młodym start do krajowych i międzynarodowych karier także dzięki upowszechnieniu kontraktowego zatrudniania oraz konkursów na stanowiska w nauce.
Ważnym zadaniem reformy będzie odbudowa i wzmocnienie etosu polskiej nauki – pakiet przewiduje m.in. zakaz podległości służbowej osób spokrewnionych i spowinowaconych we wszystkich naukowych instytucjach. Pozwoli to na skuteczną walkę z nepotyzmem i budowanie karier naukowych wyłącznie w oparciu o naukowe sukcesy. Przy Polskiej Akademii Nauk powstanie Komisja ds. Etyki w Nauce.
Pakiet 6 ustaw - "Budujemy na wiedzy - reforma nauki dla rozwoju Polski" - obejmuje ustawy o zasadach finansowania nauki, Polskiej Akademii Nauk, Instytutach Badawczych, Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowym Centrum Nauki, a także przepisy wprowadzające. Wszystkie projekty poddane były szerokim - prawie dwuletnim - konsultacjom społecznym i środowiskowym.
Źródło: MNiSW