Majątek ojca, który nie płaci alimentów

Należności alimentacyjne stanowią w opisanej sytuacji wymagalny dług ojca, który może być dochodzony w drodze postępowania egzekucyjnego. Fakt nie osiągania przez ojca stałych dochodów ma znaczenie tylko o tyle, że dochody ojca, np. z wynagrodzenia za pracę, nie będą przedmiotem prowadzonej egzekucji. Zgodnie z powyższym, powinna Pani wystąpić do komornika z wnioskiem o egzekucję alimentów, wskazując mu odpowiedni majątek ojca, z którego mogłaby być prowadzona egzekucja. Komornik powinien wówczas zająć na poczet dochłodzonych należności alimentacyjnych wszelkie niezbędne składniki majątku ojca.

Inaczej natomiast przedstawia się sytuacja, w której dziecko dopiero ubiega się o przyznanie alimentów przez sąd. Podstawę ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego stanowią usprawiedliwione potrzeby uprawnionego dziecka oraz możliwości (zarobkowe i majątkowe) zobowiązanego rodzica. Dziecko ma prawo do korzystania z tego samego standardu życia, co zobowiązany rodzic (do czasu, kiedy dziecko będzie już w stanie utrzymać się samodzielnie). Choć zakres obowiązku alimentacyjnego nie może być ustalony w takim rozmiarze, który by doprowadził zobowiązanego rodzica lub jego najbliższych do niedostatku, trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich jednak od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle. W sytuacjach skrajnych, zwłaszcza o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu może wymagać nawet poświęcenia części składników majątkowych (orzeczenie SN I CKN 1538/99). Należy też w tym zakresie podkreślić, że, zgodnie z utrwalonym rzecznictwem sądowym, dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.

Kluczową okoliczność, w przypadku występowania o sądowe przyznanie alimentów od niepracującego, ale posiadającego majątek, rodzica, stanowi moim zdaniem to, że dziecko jest, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym, uprawnione do takiej samej stopy życiowej, na jakiej żyje rodzic. Może więc występować o alimenty w wysokości odpowiadającej stopie życiowej zobowiązanego rodzica. Sąd będzie przede wszystkim brał pod uwagę nie to, jakie dochody faktycznie osiąga rodzic, ale to, jakie są jego potencjalne możliwości zarobkowe (wynikające z jego wykształcenia, wieku, sytuacji na rynku pracy itp.). W szczególności, jeśli rodzic nie pracuje, ponieważ pracować po prostu nie chce, nie zwalnia go to w żadnej mierze z płacenia alimentów w wysokości wynikającej z dochodów, które potencjalnie mógłby osiągać. (08-01-2007)

Na pytanie odpowiedział Karol Lasocki, prawnik kancelarii Chadbourne @ Parke.