Powinny nastapić zmiany w dotacjach dla uczelni?

Profesor Józef Lubacz przewodniczący Rady Głównej Nauki Szkolnictwa Wyższego mówił, że aby uzdrowić system szkolnictwa wyższego należy zwrócić uwagę m.in. na zróżnicowanie finansowania studiów I i II stopnia i aspekt, jak uzależnić finansowanie od jakości kształcenia i typu uczelni.

Rektorzy uczelni publicznych i niepublicznych, uczestniczący w konferencji (zorganizowanej 20 kwietnia w Kielnarowej k. Rzeszowa) zgodzili się, że algorytm dotacyjny jest archaiczny i patologiczny. Według nich konieczne jest stworzenie nowego systemu dotacyjnego, który będzie wspierał jakość kształcenia i współpracę z gospodarką. Podkreślali, że algorytmem powinny zostać też objęte niepubliczne szkoły wyższe i powinien on być różny dla różnych uczelni.

"Uczelnie o dużym potencjale kadrowym i naukowym powinny przede wszystkim skupić się na kształceniu na poziomie studiów II i III stopnia, na badaniach naukowych oraz na współpracy z gospodarką, jak również kształceniu kadry dla innych szkół. Pozostałe uczelnie, głównie regionalne jeśli dobrze kształcą, winny skupić się na studiach I stopnia i wspierać rozwój regionów we współpracy z samorządami oraz firmami" – przekonywał prof. Tadeusz Pomianek, rektor Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie i prezes Polskiego Związku Pracodawców Prywatnych Edukacji PKPP Lewiatan.

Jego zdaniem kadra zaangażowana w badania naukowe i świadczenia usług dla gospodarki będzie mogła efektywniej kształcić. Taka zmiana sposobu funkcjonowania uczelni, które zamiast zabiegać o każdego studenta sporą część potencjału przeznaczą na naukę i innowacje, będzie premiowana, szczególnie od roku 2014. W nowym planie finansowym UE radykalnie bowiem wzrosną środki na innowacyjność.

"Powyższe działania będą skuteczne, jeśli uruchomi się zasady rzetelnej konkurencji, a więc nawet instrumentalnie należy wykorzystać dobre uczelnie niepubliczne, aby zjawisko rywalizacji przyniosło spodziewane efekty. Bez tego nie będzie zmiany postaw pracowników" – podkreślał rektor rzeszowskiej uczelni.

Podobnie uważa prof. Marcin Pałys, prorektor (i rektor elekt na następną kadencję) Uniwersytetu Warszawskiego. Stwierdził on, że obecny algorytm powoduje brak zróżnicowania uczelni i sprawia, że oferują niską jakość kształcenia. "Ten algorytm działa dobrze tylko wtedy, gdy uczelnie nie wprowadzają żadnych zmian w swoim funkcjonowaniu. To zabija rozwój i jakość" – zauważył prof. Pałys.

Prelegenci podkreślali, że obecny system finansowania kształcenia w szkołach wyższych, czyli dotowanie uczelni publicznych, proporcjonalne do liczby studentów i kadry, a brak dotacji dla uczelni niepublicznych doprowadzi do tego, że wykształcenie absolwentów będzie na coraz niższym poziomie.

Uczestnicy konferencji uznali, że proces koniecznych zmian musi zyskać wsparcie ze strony rządu. Chcą też zmobilizować ministerstwo do stworzenia wspólnego zespołu, który wypracuje nowe narzędzia i rozwiązania i dzięki temu uzdrowi system.

"Nie da się jednym algorytmem dobrze finansować działalności szkół wyższych, zatem według ich różnych ról społecznych muszą być też różne systemy finansowania. Stopień dofinansowania powinien silnie zależeć od jakości" – zaznaczył prof. Pomianek.

Prof. Lubacz dodał, że wnioski z tego spotkania zostaną opublikowane. Trafią też do ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które - jak zauważył uczestniczący w konferencji przedstawiciel resortu - jest otwarte na współpracę z uczelniami.

Spotkanie "Finansowanie i partnerstwo publiczno - prywatne w systemie szkolnictwa wyższego - polska praktyka i międzynarodowe doświadczenia" zorganizowała Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie i Centrum Analiz i Dialogu (CAD) Fundacji Rektorów Polskich. Wzięli w nim udział przedstawiciele uczelni niepublicznych i publicznych, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.