Państwo powinno nie tylko finansować badania podstawowe, ale również naukę stosowaną, kreując duże projekty o charakterze cywilizacyjnym, które wygenerują popyt na innowacje - uważa prof. Włodzimierz Kurnik, rektor Politechniki Warszawskiej.
Państwo - przekonuje rektor PW - powinno prowadzić długoterminowe analizy możliwości i potrzeb rozwoju kraju typu "foresight" i na tej podstawie - w ramach strategii rozwoju kraju - ogłaszać wieloletnie programy, których realizacja wytwarzałaby zapotrzebowanie na innowacje, a z drugiej strony zachęciłaby przemysł do finansowania badań naukowych w perspektywie dużych kontraktów i zamówień.
"W USA w 1961 r. prezydent Kennedy ogłosił program eksploracji Księżyca. Nie było wtedy ani odpowiednich rakiet, ani komputerów, które pozwoliłyby nimi sterować. W odpowiedzi na zapotrzebowanie ruszyły wielkie laboratoria naukowe" - przypomina profesor.
Jego zdaniem, polski rząd również powinien przeznaczyć pieniądze na wyzwania dla polskich naukowców. Rektor jest przekonany, że potrafiliby temu sprostać nie tylko uznani profesorowie, ale również młodzież naukowa.
Przy okazji przypomina, że Koło Naukowe Lotników w PW rokrocznie zajmuje czołowe miejsca w międzynarodowym konkursie, rozgrywanym w Stanach Zjednoczonych. Studenci mają zbudować samolot o danym ciężarze, który jak najwięcej uniesie. Powiększając odpowiednio skalę tego wyzwania, bazując na znaczącym potencjale naukowym i technicznym oraz na pięknych tradycjach w dziedzinie lotnictwa, dlaczego nie mielibyśmy pomyśleć o zbudowaniu samolotu szkolno-bojowego dla polskiego wojska? - zastanawia się naukowiec.
"Trzeba wyzwolić jak największe pokłady kreatywności, które tkwią w naszych młodych uczonych. Oni wyjeżdżają za granicę nie tylko po to, żeby mieć więcej pieniędzy. Szukają wyzwań - są tam gdzie buduje się silnik do Dream Linera, są w CERNie, są tam, gdzie pracuje się nad kodem genetycznym... To jest pożywka dla ich intelektu" - ocenia prof. Kurnik.
Tymczasem - dodaje - polski biznes i banki zachowują się bardzo racjonalnie - nie wydadzą ani złotówki na coś, co nie daje dostatecznego prawdopodobieństwa wygenerowania zysku. Komercjalizacja wymaga partnera, który zainwestuje w produkcję. To z nim oraz z samym wynalazcą uczelnia musi się podzielić wpływami z wdrożenia. Nowe ustawy o finansowaniu nauki przewidują obowiązek ścisłego określenia wprowadzenia takich rozwiązań.
Polskie uczelnie techniczne w skali kraju zgłaszają dużo patentów. Jednak w porównaniu z krajami rozwiniętymi wskaźniki te wystarczają jedynie na miejsce w końcu stawki. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy rektor PW wymienia fakt, że przez wiele lat można było funkcjonować w polskiej uczelni bez konieczności patentowania. Dopiero ostatnio wprowadzono przyznawanie za to punktów niezbędnych dla rozwoju kariery naukowej.
"Można było spokojnie żyć z grantów krajowych, nie patentując niczego - rozliczana była działalność naukowa, a publikacje premiowano awansami. Trzeba zmienić tę filozofię" - uważa profesor. Zaznacza jednak, że proces patentowania jest kosztowny i nie zawsze uzasadniony ekonomicznie. Rektor chciałby, żeby pieniądze przeznaczane na badania naukowe przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego umożliwiały finansowanie patentów.
"Uczelnia takich funduszy nie ma. Projekt się kończy i patent zostaje. Chronimy wynalazek przez jakiś czas i powinniśmy w tym okresie go skomercjalizować. Jeśli nam się to nie uda, to są pieniądze stracone. Można zastąpić publikacje, które idą na półkę patentami, które idą na półkę, ale przecież nie o to chodzi! Dlatego tak ważny jest ów ciąg dalszy - komercjalizacja" - podsumowuje prof. Kurnik. PAP - Nauka w Polsce
poleca:
