Kto studiuje w Polsce?

Rośnie zainteresowanie studiami w Polsce

– Poziom polskich uczelni jest na wysokim poziomie, posiadają one atrakcyjną i zróżnicowaną ofertę edukacyjną. Dostrzegają to także obywatele z innych państw i decydują się na studia w naszym kraju. Cieszy mnie to, gdyż sam prowadzę zajęcia ze studentami. Z raportu, który opracował zespół naszego Laboratorium Baz Danych i Systemów Analityki Biznesowej, wynika, że liczba cudzoziemców studiujących w Polsce pomiędzy 2012 a 2019 rokiem wzrosła prawie czterokrotnie. W roku akademickim 2019/20 współczynnik umiędzynarodowienia wyniósł 6,5 proc. – mówi dr inż. Jarosław Protasiewicz, dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB).

Większość cudzoziemców wybiera kształcenie na uczelniach publicznych, jednak w ostatnich latach najszybciej zwiększał się udział studentów zagranicznych, którzy wybrali placówki niepubliczne. Na tych uczelniach w roku akademickim 2019/20 cudzoziemcy stanowili prawie 12 proc. ogółu studentów. Największy ich udział w placówkach niepublicznych zaobserwowano na stacjonarnych studiach II stopnia, wyniósł on aż ponad 46 proc.

Duży wzrost – Kazachstan, Azerbejdżan i Uzbekistan

Niezmiennie od wielu lat w szkolnictwie wyższym w Polsce można zaobserwować stały trend, ok. 50 proc. wszystkich studentów z innych państw stanowią Ukraińcy. W roku akademickim 2019/20 studiowało ich ponad 39000. Drugą nacją są Białorusini – ponad 8300 (11 proc.). Kolejne pozycje zajmują Indie – ponad 3300 (4,3 proc.) i Turcja – ponad 1700 (2,2 proc.). Biorąc pod uwagę państwa Europy Zachodniej, najwięcej studentów, którzy kształcą się w Polsce, pochodzi z Norwegii i Niemiec, po ok. 1400 osób (1,8 proc.) z każdego z tych krajów. Co ciekawe, zauważalny jest duży wzrost zainteresowania ofertą studiów w Polsce wśród państw Azji Środkowej i Kaukazu. W roku akademickim 2019/20 kształciło się w Polsce ponad 1300 studentów (1,7 proc.) z Kazachstanu i ponad 1200 (1,6 proc.) z Azerbejdżanu. Najbardziej jednak na polskich uczelniach zwiększyła się liczba obywateli Uzbekistanu. W roku akademickim 2019/20 wzrosła ona prawie o połowę w porównaniu z 2018/19 i przekroczyła 1000 studentów (1,3 proc.).

Duże różnice w zależności od poziomu kształcenia

Warto zwrócić uwagę na różnice pomiędzy I a II stopniem kształcenia oraz jednolitymi studiami magisterskimi. Zauważalna jest dominacja Ukraińców i Białorusinów na studiach I stopnia, stanowią oni aż 71,5 proc. wszystkich cudzoziemców. Homogeniczna struktura państw pochodzenia studentów na studiach licencjackich i inżynierskich jest najsilniej zaznaczona. Uwzględniając dodatkowo osoby z Indii i Turcji, otrzymamy aż 75 proc. wszystkich cudzoziemców na studiach I stopnia. Współczynnik umiędzynarodowienia tego poziomu wynosi 6,3 proc. Natomiast na studiach II stopnia większy jest udział studentów z Indii, Azerbejdżanu i Chin. 75 proc. wszystkich zagranicznych studentów na studiach uzupełniających magisterskich pochodzi już nie z czterech, a z sześciu państw. Nadal dominuje Ukraina, jednak drugie są Indie, wyprzedzając kolejno Białoruś, Azerbejdżan, Turcję i Chiny. Współczynnik umiędzynarodowienia studiów II stopnia wynosi 6,5 proc., co oznacza, że jest równy średniej dla ogółu studiów wszystkich poziomów w Polsce.

– Opracowany przez nasze laboratorium raport zawiera ciekawe dane, które pokazują znaczne różnice na poszczególnych poziomach studiów. Największe zróżnicowanie studentów zagranicznych zaobserwowano wśród osób wybierających jednolite studia magisterskie. Współczynnik umiędzynarodowienia wynosi 8 proc. Na tym poziomie kształcenia znaczący jest udział osób pochodzących z Norwegii, Niemiec, Tajwanu oraz Szwecji. Na studiach jednolitych magisterskich Ukraina nadal zajmuje pierwszą pozycję, lecz liczba studentów z tego państwa stanowi jedynie niecałe 22 proc. Białoruś jest szósta, a cudzoziemców z państw kaukaskich w ogóle nie ma
w pierwszej dziesiątce. W ramach jednolitych studiów magisterskich wśród studentów zagranicznych największą popularnością cieszą się kierunki medyczne. Chciałabym dodać, że obecnie pracujemy już nad raportem, który będzie zawierał dane za rok akademicki 2020/2021 r., co pozwoli nam zobrazować wpływ pandemii COVID-19 na umiędzynarodowienie studiów. Raport ten opublikujemy na platformie RAD-on i przedstawimy już w kwietniu, w trakcie konferencji „Studenci zagraniczni w Polsce 2021”, którą organizuje Fundacja Perspektywy – mówi dr Aldona Tomczyńska, lider Zespołu Data Science w Laboratorium Baz Danych i Systemów Analityki Biznesowej OPI PIB.

Skąd pochodzi zagraniczna kadra akademicka?

Polskie uczelnie zatrudniają także naukowców z innych państw. W roku akademickim 2019/20 na 98 610 nauczycieli akademickich ogółem, 2 343 stanowiły osoby z innych państw. Wskaźnik umiędzynarodowienia jest więc ok. trzy razy niższy niż w przypadku studentów i wynosi 2,4 proc. Niemal 30 proc. wszystkich nauczycieli z innych krajów stanowili Ukraińcy. Wśród zagranicznej kadry akademickiej znajdowały się także osoby pochodzące z Niemiec (6 proc.), Włoch (5 proc.), Słowacji (4 proc.), Białorusi (4 proc.), Wielkiej Brytanii (4 proc.), Rosji (4 proc.), Czech (3 proc.), Hiszpanii (3 proc.) oraz Indii (3 proc.). Najwięcej cudzoziemców zatrudniały na stanowisku nauczyciela akademickiego Uniwersytet Warszawski (223 osoby), Uniwersytet Jagielloński (166 osób) oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (152 osoby). Te trzy uczelnie publiczne odpowiadały łącznie za 23 proc. zatrudnienia kadry zagranicznej w Polsce w 2019/20 roku.

Raport „Struktura pochodzenia i języki kształcenia cudzoziemców na uczelniach w Polsce” dostępny jest na platformie RAD-on: https://radon.nauka.gov.pl/analizy/cudzoziemcy.

Opracowanie raportu: dr Aldona Tomczyńska, Adam Müller, Konrad Zwierowicz, Zespół Data Science, Laboratorium Baz Danych i Systemów Analityki Biznesowej w Ośrodku Przetwarzania Informacji – Państwowym Instytucie Badawczym (OPI PIB).