Co łączy studenta z emerytem ?
Idea solidarności międzypokoleniowej zakłada, że pokolenie dzieci zaciąga w ramach systemu kredyt od pokolenia rodziców na sfinansowanie kosztów własnego kształcenia, a następnie w trakcie swojej dojrzałości zawodowej spłaca go, zasilając fundusz emerytalny poprzedników.
Ten w sposób optymalny
zapewnia finansowanie edukacji, przyczyniając się do wyższego
poziomu konsumpcji w społeczeństwie - ocenił dr Adam Niedzielski z
Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, pracownik Katedry Teorii
Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Wyższej Szkole Handlu i
Finansów Międzynarodowych w Warszawie.
Zauważył, że polskie
podatki nie sprzyjają ekwiwalentności wymiany między pokoleniami w
ramach systemu szkolnictwa wyższego.
Przedmiotem zainteresowania pracy doktorskiej Adama
Niedzielskiego były transfery międzypokoleniowe finansujące koszty
formowania kapitału ludzkiego w społeczeństwie oraz rola państwa w
tym kontekście. Badacz zaproponował system międzypokoleniowego
finansowania edukacji przewidującego zaangażowanie państwa, jako
gwaranta instytucjonalnego, nadzorującego przepływ środków między
pokoleniami. Nadzór ten realizuje poprzez przymus podatkowy,
obciążając podatkami dochody kolejnych pokoleń.
Dr Niedzielski dowiódł, że model odpowiadający warunkom systemu
tworzy bodźce do inwestowania w kapitał ludzki (jest pro-
inwestycyjny), zapewnia gospodarce trwały, stabilny wzrost oraz
zapewnia konsumentom wyższy poziom użyteczności (konsumpcji) niż w
warunkach braku systemu.
Doprowadziło to nie tylko do wniosku nie
tylko o optymalności systemu, ale również pokazało, że
zaangażowanie państwa w nadzór nad rynkiem może usprawnić jego
działanie i tym samym przyczynić się do większej efektywności.
"W sumie interwencja o charakterze instytucjonalnym może okazać
się skuteczniejsza i efektywniejsza od interwencji o charakterze
fiskalnym" - stwierdził dr Niedzielski.
Naukowiec przedstawił również wyniki badań empirycznych,
sprawdzających w jakim stopniu polski system finansowania
szkolnictwa wyższego wpisuje się w logikę optymalnych transferów
międzypokoleniowych.
Zauważył, że polski system podatkowy nie
sprzyja ekwiwalentności wymiany między pokoleniami w ramach
systemu szkolnictwa wyższego, ponieważ z jednej strony system
podatkowy za dużo odbiera w stosunku do tego, co jest
transferowane do pokolenia następców, natomiast z drugiej - za
dużo odbiera w stosunku do tego, co należałoby się pokoleniu
poprzedników za sfinansowanie edukacji na poziomie wyższym
pokolenia aktywnych zawodowo.
Dr Niedzielski zaproponował sposoby polepszenia tej sytuacji.
Jego zdaniem, zmiany w systemie podatkowym powinny zmierzać do
opodatkowania dochodu na głowę w rodzinie lub ulgi na kształcenie,
zmniejszeniu powinna ulec składka płacona w ramach systemu
emerytalnego (I filar).
Projekt badawczy pt. "Kapitał ludzki a polityka fiskalna -
badanie zależności z uwzględnieniem doświadczeń transformacyjnych
Polski z lat 1989-1999", jest pracą doktorską Adama
Niedzielskiego, której promotorem był prof. dr hab. S. Ryszard
Domański. Praca brała udział w konkursie "Nowe trendy" na
najlepsze doktoraty z zakresu nauk ekonomicznych i zarządzania
organizowanym przez Fundację Promocji i Akredytacji Kierunków
Ekonomicznych (FPiAKE). (PAP)
ostatnia zmiana: 2016-09-02