O położnictwie słów kilka… - wywiad z absolwentką Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Dominika Robak: Pani Małgorzato, czy od zawsze chciała Pani zostać położną?

Małgorzata Stefaniak: Nie miałam takiego szczęścia, by wiedzieć i być przekonaną od początku, że chciałabym zostać położną. Myślę, że do zawodu położnej potrzebowałam dojrzeć. Wiele zasług przypisuję w tym mojej Mamie, która w decyzji o wyborze tego kierunku studiów, bardzo mnie wspierała. Od najmłodszych lat marzyłam, by zostać nauczycielką, poniekąd marzenie to się spełniło, ponieważ na co dzień pracuję ze studentami położnictwa w charakterze wykładowcy akademickiego. Zawód położnej jest zawodem nie tylko bardzo odpowiedzialnym, ale też niezwykle trudnym, ponieważ wymaga całkowitego zaangażowania i poświęcenia. Jest w tym jednak sens, bo satysfakcja z pracy jest bezcenna. Położnictwo nauczyło mnie otwartości, nie tylko na zmiany, ale przede wszystkim na drugiego człowieka. Mam wewnętrzne przekonanie, że tyle w życiu mamy, ile damy z siebie. Dziś, moje zamiłowanie do tego zawodu opiera się na przeświadczeniu, że jest to sztuka opieki nad kobietą zarówno w wymiarze medycznym, jak i psychicznym, a praca położnej jest misją polegającą na towarzyszeniu kobiecie w każdym momencie jej życia.

DR: Studia w dziedzinie położnictwa ukończyła Pani na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jak wspomina Pani okres studiów na WNoZ-ie?

MS: Lata studiowania wpisały się w mojej pamięci jako czas, który poświęcałam głównie na naukę. Zajęcia odbywały się od rana do późnych godzin wieczornych. Czasu na przygotowanie się do zajęć lub na dodatkowe aktywności pozostawało naprawdę niewiele, dlatego tak ważna była systematyczność i determinacja w osiąganiu celów. Studia na kierunku położnictwo wymagają od studenta pełnego zaangażowania, odpowiedzialności i kształtowania, od samego początku świadomości, że od działań, które będziemy podejmować w przyszłości, zależy ludzkie życie. Dziś, z perspektywy czasu, pamiętając o moich osobistych doświadczeniach, staram się kształtować w studentach poczucie przynależności do zespołu sprawującego opiekę nad pacjentką. Jeżeli personel medyczny współpracuje ze studentem i traktuje go jak przyszłego członka zespołu terapeutycznego, wówczas u studentów zwiększa się poczucie przynależności. Pomaga to również wykluczyć mechaniczne sposoby uczenia się, oparte na "wkuwaniu" procedur i dostosowywaniu się do panujących praktyk, promując znacznie głębsze zrozumienie problemów związanych z położnictwem, nie tylko na poziomie "jak", ale także "dlaczego". Myślę, że ogromne znaczenie nabiera nauka krytycznego myślenia, z czego, w trakcie moich studiów, nie zdawałam sobie do końca sprawy.

Ale studia to nie tylko nauka, to czas, w którym można realizować swoje pasje i rozwijać zainteresowania. Studia na Wydziale Nauki o Zdrowiu WUM dały mi taką możliwość. Podczas studiów zaangażowana byłam w działalność Studenckiego Koła Naukowego Położnych oraz Studenckiego Towarzystwa Naukowego WUM. Działalność w organizacjach studenckich umożliwiła rozwój naukowy, co pozwoliło mi poznawać i pogłębiać praktyczny wymiar nauk medycznych. W tym okresie reprezentowałam uczelnię na licznych studenckich konferencjach naukowych, byłam koordynatorem ds. obozów naukowych organizowanych dla studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i członkiem komitetu organizacyjnego Kongresu Warsaw International Medical Congress for Young Scientists. Czynnie uczestniczyłam w promocji kierunku położnictwo przy organizacji wydziałowych konferencji, Dni Otwartych WUM, Pikników Naukowych WUM czy biorąc udział w audycjach radiowych. W ramach praktyk studenckich brałam udział w licznych obozach naukowych organizowanych przez Studenckie Koło Naukowe Położnych, które wspominam jako szczególną okazję do poszerzania wiedzy i pogłębiania zainteresowań z zakresu położnictwa i ginekologii, nabycia nowych oraz doskonalenia dotychczasowych umiejętności.

DR: W jaki sposób odbywa się kształcenie przyszłych położnych na Wydziale Nauki o Zdrowiu? Jak wyglądają zajęcia praktyczne?

MS: Kształcenie studentów na kierunku położnictwo obejmuje przedmioty o profilu ogólnym (np. psychologia, socjologia, filozofia i etyka zawodu położnej), podstawowym (np. m.in. anatomia, fizjologia, embriologia, biochemia) oraz kierunkowym (m.in. podstawy opieki położniczej, techniki położnicze i prowadzenie porodu). Zajęcia praktyczne odbywają się m.in. w zakładach opieki zdrowotnej i obejmują głównie praktyczne doskonalenie umiejętności zawodowych, uzyskanych w toku realizacji przedmiotów kierunkowych. Kształcenie teoretyczne obejmuje również przedmioty z zakresu nauk podstawowych oraz społecznych. Liczba godzin dydaktycznych w trakcie studiów ogółem wynosi minimum 4720, w tym 1100 godzin zajęć praktycznych oraz 1200 godzin praktyk zawodowych. Kształcenie umiejętności praktycznych w warunkach naturalnych poprzedzone jest kształceniem tych umiejętności w warunkach symulowanych - w pracowniach umiejętności położniczych lub pielęgniarskich. Po ukończeniu 3-letnich studiów pierwszego stopnia, kończących się egzaminem dyplomowym, składającym się z części teoretycznej oraz praktycznej, a przedtem złożeniu pracy dyplomowej uzyskuje się tytuł zawodowy licencjata położnictwa, na podstawie którego można ubiegać się o nadanie prawa wykonywania zawodu położnej. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku położnictwo jest przygotowany do podjęcia pracy w zawodzie oraz podjęcia studiów II stopnia.

Pierwsze praktyki studenci odbywają pod koniec II semestru. Na tym poziomie kształcenia realizacja zajęć obejmuje oddział położniczo-noworodkowy oraz blok porodowy. Podczas praktyk w szpitalach studenci mają szansę zweryfikować swoje wyobrażenia z rzeczywistością. Jest to bardzo ważne, ponieważ dla niektórych, to też moment decyzyjny, czy położnictwo to na pewno właściwy wybór. Zajęcia praktyczne dzielą się na śródsemestralne i praktyki wakacyjne. Zajęcia śródsemestralne prowadzone są pod opieką nauczyciela akademickiego WUM w odgórnie przydzielonych placówkach, natomiast praktyki wakacyjne realizowane są przez studenta indywidualnie, w wybranym przez niego miejscu. Miejscem kształcenia praktycznego, w zależności od poziomu kształcenia są: sale porodowe, oddziały położnicze, noworodkowe, oddziały patologii ciąży, oddziały ginekologiczne, oddziały onkologii ginekologicznej, oddziały internistyczne, chirurgiczne, pediatryczne w szpitalach klinicznych, wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym, ośrodkach położniczej i pielęgniarskiej opieki domowej, i środowiskowej oraz w szkołach rodzenia. Podczas zajęć praktycznych studenci mają okazję do poznawania specyfiki organizacji pracy w poszczególnych oddziałach oraz podejmowania zadań dotyczących opieki nad pacjentami. Warto zaznaczyć, że student ma zawsze prawo, ale też obowiązek, zwrócić się do personelu medycznego o pomoc, w przypadku braku wiedzy lub umiejętności w zakresie powierzonych czynności, niezależnie od poziomu kształcenia.

DR: Jakie zagadnienia z zakresu położnictwa są Pani najbliższe? Jaka problematyka stanowi główny przedmiot Pani zainteresowań?

MS: W pracy naukowej szczególną uwagę skupiam na zagadnieniach dotyczących problemów zdrowotnych kobiet w ciąży. Interesuję się powikłanym przebiegiem ciąży, a w szczególności ograniczeniem wzrastania wewnątrzmacicznego płodu. Zagadnienie to jest przedmiotem moich przygotowań do rozprawy doktorskiej. Równie ważnym obszarem moich zainteresowań naukowych jest aspekt związany z problemami dotyczącymi opieki nad pacjentkami ciężarnymi z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

DR: Jaki przedmiot wykłada Pani studentom Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego? Jaka tematyka jest poruszana podczas prowadzonych przez Panią zajęć?

MS: Podczas zajęć staram się przekazywać wiedzę i umiejętności konieczne podczas realizacji świadczeń pielęgnacyjno-leczniczych wobec pacjentek ciężarnych i po porodzie. Głównym celem zajęć jest przedstawienie procedur, najnowszych standardów i algorytmów stosowanych w opiece nad kobietą i jej dzieckiem. Nie mniej ważnym aspektem zajęć jest kształtowanie w studentach umiejętności samodzielnego i odpowiedzialnego podejmowania decyzji, w ramach swoich kompetencji zawodowych i funkcjonowania w zespole interdyscyplinarnym. Aktualnie w procesie kształcenia studentów na kierunku położnictwo prezentuję zagadnienia dotyczące technik położniczych i prowadzenia porodu w odniesieniu do praktyki zawodowej położnej oraz przedstawiam problematykę badań naukowych w położnictwie. Założone cele kształcenia realizuję poprzez wykorzystywanie różnorodnych środków dydaktycznych, aktywizujących metod i form nauczania (gry symulacyjne, analiza indywidualnych przypadków, praca w małych grupach). W ramach pracy dydaktycznej prowadzę zajęcia dla studentów kierunku położnictwo w zakresie: intensywnego nadzoru w położnictwie, technik położniczych i prowadzenia porodu, badań naukowych w położnictwie, położnictwa i opieki położniczej, promocji zdrowia prokreacyjnego oraz zajęć praktycznych dla studentów w oddziałach patologii ciąży i położniczych warszawskich szpitali.

DR: Jest Pani Członkiem Zarządu Akademickiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Położnych w Warszawie. Na czym polega pełniona przez Panią funkcja?

MS: Polskie Towarzystwo Położnych jest stowarzyszeniem o charakterze naukowym i zawodowym. Towarzystwo może tworzyć oddziały i koła terenowe. Jednym z nich jest Oddział Akademicki Polskiego Towarzystwa Położnych w Warszawie, który został powołany, aby integrować środowisko położnych, umożliwić wymianę doświadczeń, stworzyć miejsce spotkań tej grupy zawodowej. Jako Zarząd zajmujemy się organizacją cyklicznych spotkań o charakterze naukowym, podczas których członkowie mają szansę poszerzyć wiedzę z tematyki położniczej, dzięki wykładom zaproszonych gości. W ramach spotkań prowadzimy dyskusje dotyczące podnoszenia profesjonalnego poziomu jakości opieki położniczej i w chorobach kobiecych oraz poruszamy kwestie dotyczące doskonalenia zawodowego położnych. Członkiem Towarzystwa może być każda położna, która złoży deklarację we właściwym oddziale lub kole terenowym.

DR: Jest Pani zaangażowana w pilotażowy projekt "Implementation of Dedicated Education Units in Europe - iDEUS-EU", realizowany przez Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej WNoZ WUM w ramach grantu Programu Erasmus+, którego celem jest opracowanie nowych, innowacyjnych metod edukacyjnych dla studentów położnictwa i pielęgniarstwa opartych na zasadzie mentoringu. Czy mogłaby Pani wyjaśnić, z czym wiąże się Pani działalność w ramach wspomnianego projektu? Dlaczego założenia "iDEUS-EU" są tak ważne dla współczesnego kształcenia przyszłych położnych?

MS: W projekcie pełnię funkcję Link Teacher - osoby, która wdraża mentoring jako innowacyjną formę kształcenia praktycznego dla studentów kierunku położnictwo Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, realizowaną w dwóch warszawskich szpitalach, łącząc środowisko akademickie z instytucjami ochrony zdrowia. Założenia realizowanego przez nas projektu są bardzo ważne, ponieważ głównym celem jest poprawa jakości kształcenia poprzez wdrożenie innowacyjnych metod. Od wielu lat obserwujemy potrzebę zmian w systemie kształcenia położnych, wynikającą nie tylko z obserwacji, ale przede wszystkim z doświadczeń studentów. Założenia projektu IDEUS-EU idealnie wpisują się w te potrzeby. Program mentoringu zakłada wspólną działalność wykładowców i praktyków klinicznych w kształceniu studentów położnictwa. Mentoring definiowany jest jako relacja między osobą rozpoczynającą pracę zawodową, a doświadczonym praktykiem, który udziela wsparcia, doradza i przekazuje wiedzę, potrzebną do rozwoju osobistego i zawodowego podopiecznego. Przynosi korzyści obu zaangażowanym stronom, ale jej celem podstawowym jest poprawa skuteczności pracy młodszego stażem partnera. Z naszego doświadczenia w pracy ze studentami wiemy, że praca zespołowa, relacje personelu medycznego z pacjentem warunkują lepszą jakość opieki. Wzbogacenie tradycyjnego kształcenia poprzez wdrożenie systemu mentoringu w kształceniu studentów położnictwa przyczyni się do podniesienia jakości praktyk zawodowych, rozwijania kompetencji zawodowych, wprowadzania w realia pracy w systemie zdrowotnym, a także działania na rzecz szeroko pojętego rozwoju osobistego studentów.

DR: Pani działalność na polu naukowym i zawodowym jest bardzo szeroka. Jakie są inne perspektywy rozwoju naukowego i zawodowego dla absolwentów studiów na kierunku położnictwo Wydziału Nauki o Zdrowiu WUM?

MS: Możliwości rozwoju zawodowego jest bardzo dużo. Zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej absolwent studiów na kierunku położnictwo może oprócz podjęcia pracy w oddziałach szpitalnych lub przychodniach m.in.: nauczać zawodu położnej, prowadzić prace naukowo-badawcze w zakresie wykonywania zawodu położnej, w szczególności opieki nad kobietą, noworodkiem lub rodziną, zdobyć zatrudnienie w podmiotach leczniczych na stanowiskach administracyjnych, albo w organach administracji publicznej, których zakres działania obejmuje nadzór nad ochroną zdrowia. Po ukończeniu studiów na kierunku położnictwo istnieje możliwość zatrudnienia w żłobkach, klubach dziecięcych, domach pomocy społecznej na podstawie określonych przepisów, z uwzględnieniem uprawnień zawodowych położnej. Położne mogą też pełnić funkcje w organach samorządu pielęgniarek i położnych, kierować i zarządzać zespołami pielęgniarek lub położnych. Wybór zależy od indywidualnych zainteresować i preferencji.

DR: Jakimi trzema słowami określiłaby Pani zawód położnej?

MS: Myślę, że zawodu położnej nie można określić tylko trzema słowami. Zawód położnej pretenduje do miana nie zwykłej pracy, a pięknego i prawdziwego powołania do opieki nad życiem, które jest namacalnym cudem na ziemi.

Mgr Małgorzata Stefaniak - położna i pedagog. Pracuje w Zakładzie Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, oraz w Szpitalu Solec Sp. z o.o. w Warszawie. W 2013 roku ukończyła z wyróżnieniem studia na kierunku położnictwo Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Od 2013 roku jest również absolwentką Wydziału Nauk Społecznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Za wysokie osiągnięcia naukowe, otrzymała kilka razy Stypendium Rektora WUM dla Najlepszych Studentów. Od 2010 roku związana była ze Studenckim Kołem Naukowym Położnych Zakładu Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej WUM, pełniąc funkcję Członka Zarządu, a następnie Przewodniczącej Koła. W okresie 2011-2013 pełniła również funkcję Członka Zarządu Studenckiego Towarzystwa Naukowego WUM. W 2013 roku otrzymała nagrodę dla najwybitniejszych absolwentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - Złotą Odznakę Studenckiego Towarzystwa Naukowego WUM. Jest członkiem zespołu realizującego grant europejski pt. Dedicated Education Units in Europe na lata 2015-2018 prowadzony przez pięć uniwersytetów UC Leuven, Universitat de Barcelona, Instituto Politecnico de Setubal, Ege University Izmir oraz Warszawski Uniwersytet Medyczny. W 2015 roku za pracę dydaktyczną na podstawie decyzji Wydziałowej Komisji ds. Oceny Nauczycieli Akademickich otrzymała ocenę wyróżniającą. Jest aktywnym członkiem International Confederation of Midwives, Polskiego Towarzystwa Położnych oraz od 2015 roku Członkiem Zarządu Warszawskiego Oddziału Akademickiego Polskiego Towarzystwa Położnych. Od 2015 roku jest redaktorem odpowiedzialnym działu Aktualności/kalendarium w czasopiśmie naukowym "Położna. Nauka i Praktyka". W 2017 roku została Laureatką Konkursu Fundacji Mustela otrzymując stypendium na realizację projektu badawczego w dziedzinie położnictwa. Jest autorką licznych publikacji naukowych.

Wywiad przeprowadziła mgr Dominika Robak - Specjalista ds. promocji Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego